Afet Türleri

İnsan, yaşamını sürdürebilmek için faaliyet gösterdiği çevreyle sürekli etkileşim hâlindedir.

Bu süreçte bazen canlı ve cansız çevreye büyük zarar veren, insanların sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerini durma noktasına getiren, önemli ölçüde can ve mal kaybına neden olan doğa veya insan kökenli olaylar meydana gelir.

İnsanların önlemek için tüm imkânları seferber etmesine rağmen engel olamadığı olaylara afet denir. Afetler, doğada meydana gelen olaylar sonucu gerçekleşen doğal afetler ve insanların çeşitli faaliyetleri sonucu ortaya çıkan beşerî afetler şeklinde ikiye ayrılır.

Dünyada bugüne kadar gözlenen afet türlerine bakıldığında farklı özelliklere sahip çok sayıda afet yaşanmış ve yaşanmaya devam etmektedir.

Başlıca Afet Türleri (AFAD)

a) Jeolojik Afetler

• Deprem

• Tsunami

• Volkanik faaliyetler

• Heyelan

• Kaya düşmesi

• Çamur akıntısı

b) Klimatik-Hidrolojik Afetler

• Sıcak hava dalgası

• Soğuk hava dalgası

• Kuraklık

• Dolu Hortum

• Yıldırım düşmesi

• Kasırga

• Aşırı yağışlar

• Sel Buzlanma

• Hava kirliliği

• Çığ

• Taşkınlar

c) Biyolojik Afetler

• Erozyon

• Orman yangınları

• Böcek istilaları

• Salgınlar

d) Sosyal Afetler

• Yangınlar

• Savaşlar

• Terör saldırıları

• Göçler

e) Teknolojik Afetler

• Maden kazaları

• Biyolojik, nükleer, kimyasal silahların kullanımı

• Nükleer santral kazaları

• Sanayi kazaları

• Ulaşım kazaları

Can ve mal kaybına neden olabilen heyelan, sel, fırtına, deprem gibi doğada meydana gelen olaylar sonuçları itibarıyla doğal afet olarak nitelendirilir (Görsel 4.1). Bunun yanı sıra insanlar, ihtiyaçlarını karşılayabilmek için doğrudan veya dolaylı olarak doğaya müdahale etmektedir.

Görsel 4.1 Doğal afetlerden sel

Bu durum, doğadaki dengeye zarar vermekte ve bazı beşerî kaynaklı afetlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Beşerî kökenli afetler, doğal çevre koşullarına yeterince uyum sağlayamayan insan faaliyetleri nedeniyle meydana gelebilir.

Örneğin pistte görülen yoğun sis nedeniyle meydana gelen uçak kazasında yaşanan can ve mal kaybı, beşerî afet olarak nitelendirilir (Görsel 4.2). Ancak bu olayda doğal çevrenin olağan sürecine karşı tedbir alamayan insanın etkisi de göz ardı edilmemelidir.